የኢትዮጵያን ወቅታዊ ሁኔታዎች በተመለከተ በዓለማቀፍ ሚድያዎች የወጡ የተመረጡ ዘገባዎች

ጥር 12 ፣ | 2015 ዓ.ም – Jan 20 | 2023

Foreign policy

በመንግስት እና በህወሓት መካከል በነበረው ግጭት በኋላ የትግራይ ተወላጆች መንገድ ቢከፈትም አሁን ላይ ግን መዘጋቱን የሚገልፅ ዘገባ ነው ።

የተነሱ ነጥቦች

ከሁለት አመት የዘር ማጥፋት ጦርነት በኋላ በትግራይ ክልል ደካማ ሰላም እየመጣ እንደሆነ ነው ።
በህወሓት የሚመራው የአካባቢ ሃይሎች ታንኮችንና ሮኬቶችን ለፌዴራል ሰራዊት አሳልፈው መስጠታቸውን ።
ይህ በእንዲህ እንዳለ የአማራ ታጋዮች ከክልሉ እየወጡ መሆኑን ነው።
ነገር ግን ወደ ስደት የሚመለሱ ስደተኞችን ደህንነት ለማረጋገጥ አሁን ማዕከላዊ መንግስት እርምጃ እንዲወስድ የሚያስፈልገው ፈጣን ማገገሚያ ነው።
እ.ኤ.አ. በኖቬምበር 2022 የአለም ቀይ መስቀል ኮሚቴ 40 ቶን የህክምና ቁሳቁሶችን ለትግራይ ዋና ከተማ መቀሌ ቢያደርስም ወደ 11,000 ቶን አካባቢ እንደሚያስፈልግ የአለም የምግብ ፕሮግራም ማስታወቁን ።
መቀሌ ከሀገራዊ የሃይል አውታር ጋር እንደገና ተገናኝቷል ነገርግን አብዛኛው ትግራይ ጨለማ ሆኖ መቆየቱን ።
ባንኮች በአንዳንድ አካባቢዎች አገልግሎቱን የጀመሩ ሲሆን አንዳንድ ነዋሪዎች ግን ባንኮቹ የሚሰጡት ገንዘብ እንደሌላቸው መናገራቸውን ።
የኢትዮጵያ አየር መንገድ ወደ መቀሌ በረራውን ቢጀምርም ከሁለት ሳምንት ገደማ በኋላ መንገዱ መከልከሉን ።

ሊንክ https://foreignpolicy.com/2023/01/18/tigray-ethiopia-refugees-abiy/

Carnegie Endowment for International Peace

የአባይ ግድብ ውዝግብ ከውኃ ደህንነት ባሻገር ምን እንደሚመስል በሚል በጋሻው አይፈራም እንደገለፀው የሚያሳይ ጹሁፍ ነው ።

የተነሱ ነጥቦች

የአየር ንብረት ለውጡ እየተፋጠነ ሲሄድ የአባይ ውዝግብ ወደ አዲስ የውስብስብ ዘመን በመሸጋገሩ የክልል መንግስታት የውሃ የምግብ እና የኢነርጂ ዋስትናን ለማረጋገጥ እንዲወዳደሩ ማድረጉን ።
ኢትዮጵያ በአባይ ወንዝ ላይ እየገነባች ያለችው የታላቁ የኢትዮጵያ ህዳሴ ግድብ ፋይዳ የሌለው የውሃ ኃይል ማመንጫ ፕሮጀክት በኢትዮጵያ እና በግብፅ መካከል ያለውን ግንኙነት የበለጠ እያወሳሰበው መሆኑን
ፕሮጀክቱን እንደ ሕልውና አስፈላጊነት እና እንደ ቅደም ተከተላቸው የፈጠሩት ሁለት መንግስታት የህልውና ስጋት ሆኖም ይህ ግጭት በአካላዊ ሃብቶች ላይ ብቻ ሳይሆን እስከ ሁለቱ መንግስታት ማንነት ድረስም እንደሚዘልቅ ።
የግድቡ ግንባታ ከተጀመረበት እ.ኤ.አ. በአንፃሩ ኢትዮጵያ ህ.ግ.ዲ.ድ በፀጥታ ላይ የተመሰረተ የፖለቲካ ፕሮጄክት ሳይሆን የልማት ፕሮጀክት ነው ማለቷን ።
እነደነዚህ የተለያዩ አስተያየቶች ቢኖሩም ተፋላሚዎቹ የአንቶሎጂካል ደኅንነት ወይም የመንግሥት ማንነትን ለማስጠበቅ የሚያደርጉት ጥረት ለአባይ ውዝግብ መንስኤ እንደሆነ ግልጽ ነው።
ውስጣዊ እና ውጫዊ እድገቶች የተመሰረቱ ማንነቶችን እና የአለም እይታዎችን ቀጣይነት ሲያውኩ ኦንቶሎጂካል አለመተማመን ሊፈጠር እንደሚችል ።
እንግዲህ የአባይ ግድብ ፕሮጀክት ከግብፅ ታሪክ ባህል እና የሥልጣኔ ማንነት የማይነጣጠል ሕያው ፍጡር አድርጎ የሚመለከተውን በግብፅ የተደነገገውን ዓለም ቀጣይነት አደጋ ላይ ይጥላል ብሎ መከራከር እንደሚቻል ።
ስለዚህ ከፕሮጀክቱ ጋር የተያያዙ ለውጦች ግብፅ የዓባይ ወንዝን ማዕከል ያደረገ ብሄራዊ ማንነቷን እንድትገልጽ ሊያስገድዳት እንደሚችል ።

ሊንክ https://carnegieendowment.org/sada/88842

Counter punch

በኢትዮጵያ ብሄር ተኮር ሽብር አሁን ላይ ሀገሪቷን እያስጋ መሆኑን የሚገልጽ ጽሁፍ ነው ።

የተነሱ ነጥቦች

አንድ ሀገር ላይ በሀሳብ ልዩነት መለያየት ባለበት ቦታ ግጭት ሁሌም እንደሚፈጠር ።
እንደ ኢትዮጵያ ባሉ በደርዘን የሚቆጠሩ ብሄረሰቦች/ጎሳዎች ባሉባት ሀገር ሰላምና ህብረተሰባዊ መግባባት እንዲኖር ከተፈለገ መቻቻል፣መተባበር እና አንድነት አስፈላጊ እንደሆነ ነው።
እነዚህ በሌሉበት፣ ልዩነቶችና ታሪካዊ ቅሬታዎች በርዕዮተ ዓለም ከፍተኛ ፍላጎት ባላቸው ግለሰቦች/ቡድኖች የሚቀጣጠሉበት፣ የጥላቻ ፍርሀት እና ብጥብጥ ያጋግላል ።
ኢትዮጵያ በ11 ክልሎች የተከፋፈለች ትልቅ ሀገር እንደሆነች ።
ከጠቅላላው የመሬት ስፋት ውስጥ አንድ ሶስተኛውን የሚሸፍነው ኦሮሚያ ትልቁ ሲሆን ከጠቅላላው ህዝብ 35% የሚገመተው (ወደ 122 ሚሊዮን ገደማ) የሚገመተው ኦሮሞ ትልቁን ብሄረሰብ ሲሆን አማራው (28%) እንደሚከተል ነው ።
በኦሮሚያ እና አጎራባች ክልሎች (አፋር፣ አማራ፣ ቤንሻንጉል ጉሙዝ) ውስጥ፣ በርካቶች የዘር ማጥፋት ነው ብለው የሚያምኑት ኢላማ የተደረገ እልቂት እየተካሄደ እንደሆነ ነው ።
በኦሮሞ ጽንፈኞች በአማራው ላይ የተፈጸመው።
ከሁከቱ ጀርባ ያለው የመርህ ሃይል የሆነው የሸኔ ሰራዊት እንደሆነ ።
በቅርብ ጦርነት ወቅት በዩናይትድ ስቴትስ ከሚደገፈው የሕወሃት አሸባሪዎች ጋር በመተባበር ባለፉት አራት ዓመታት በደርዘን የሚቆጠሩ ገዳይ ወረራዎችን ማድረጉን ።
በምዕራብ ኦሮሚያ የሚገኙ ወረዳዎች በሙሉ ከአማራ ተወላጆች ላይ እየተፈፀመ ባለው አረመኔያዊ ዘመቻ በሁለቱ ትልልቅ ብሄረሰቦች መካከል የእርስ በርስ ጦርነት ሊፈጠር ይችላል የሚል ስጋት እንዳለ ።

ሊንክ https://www.counterpunch.org/2023/01/20/ethnic-terrorism-continues-to-stalk-ethiopia/

University World News

የተማሪዎችን ብሄረሰብ ብዝሃነትን መቆጣጠር በጣም ከባድ ስራ እንደሆነ የሚገልፅ ዘገባ ነው።

የተነሱ ነጥቦች

ኢትዮጵያ ከ80 በላይ ብሄር ብሄረሰቦች ያሏት ሲሆን ብዙዎቹም የራሳቸው የሆነ ባህላዊ አሰራር ስላላቸው ብዝሃነት ከዋና ባህሪዎቿ አንዱ ተደርጎ የሚወሰድበት ማህበረሰብ ፈጠረ እንደሆነ ነው ።
ከ1991 ዓ.ም ጀምሮ የኢትዮጵያ መንግስት ብሄርን መሰረት ያደረገ ፌደራላዊ ስርአት ዘርን መሰረት ያደረገ የፖለቲካ አደረጃጀትና አስተዳደር ርዕዮተ አለም እንደሆነ አድርጎ እንደሚቆጠር ።
ይህ ብሄርን መሰረት ያደረገ ፌደራሊዝም በአንድነት ውስጥ ያለውን ብዝሃነት ለማረጋገጥ እና በሀገሪቱ ውስጥ ያሉ ታሪካዊ ብሄር ነክ ችግሮችን ለመፍታት የሚያስችል ዘዴ እንደሆነ መረዳቱን ።
ነገር ግን በተግባር ብሄርን መሰረት ያደረገ ጥላቻ፣ውጥረት እና ግጭት በከፍተኛ ደረጃ እየጨመረ ሄዶ ከቅርብ ጊዜ ወዲህ ታይቶም ተሰምቶም የማያውቅ ደረጃ ላይ መድረሱን ።
ይህ የሚያመለክተው፣ ለመፍታት ካሰበው ችግር በተቃራኒ፣ የብሔር ተኮር ፌደራሊዝም ከፈታው በላይ ችግር የፈጠረ እየሆነ መሆኑን ።
አሁንም የብሔር ተኮር ፌደራሊዝም አራማጆች ሥርዓቱን መደገፋቸውን ቀጥለዋል ለአገሪቱ አንድነት ጥፋት እንደሆ ነው ።

ሊንክ https://www.universityworldnews.com/post.php?story=20230115212932206

Socialist worker

በኢትዮጵያ ጦርነት የሞቱት ሰዎች ቁጥር 600,000 ሊሆን እንደሚችልና ይህም በንጉሠ ነገሥት ኃይሎች ግጭት ፈጣሪነት ነው የሚል ነው።

የተነሱነጥቦች

በሰሜን ኢትዮጵያ ለሁለት ዓመታት የዘለቀው የእርስ በርስ ጦርነት እስከ 600,000 የሚደርሱ ሰዎችን የሞቱበት ሊሆን እንደሚችል እንደሚገመት
ይህም ከቅርብ ጊዜያት ወዲህ ከዓለማችን ከፍተኛ የሠው ሕይወት የጠፋባቸው ግጭቶች አንዱ እንዲሆን እንዳደረገው ኦሊሶእጉን ኦባሳንጆ መግለጻችው።
እነዚህ ቁጥሮች የተመዘገቡት በውግያ ወቅት በነበረው ጭካኔ፣ ረሃብ እና የጤና እጦት የተፈጠረ እንደሆነ መገለጹ
ልክ የሕወሓት ሀይሎች እንደሚሉት የትግራይን ህዝብ የገጠመው ረሀብ በመንግስት ሀይሎች በተፈጸመ ከበባ እንደሆነ
በትግራይ የቆመው ጦርነት አሁን ሠላም የሰፈነ ቢመስልም ነገር ግን ግጭቱ ተመልሶ እንደሚነሳ የሚገመት እንደሆነ የሚገልጹት ዋና ዋና ነጥቦቹ ናቸው።

ሊንክ – https://socialistworker.co.uk/international/ethiopia-war-death-toll-could-be-600000-fuelled