የኢትዮጵያን ወቅታዊ ሁኔታዎች በተመለከተ በዓለማቀፍ ሚድያዎች የወጡ የተመረጡ ዘገባዎች

ጥር 3 ፣ | 2015 ዓ.ም – Jan 11 | 2023

Reuters

የህወሓት ሃይሎች ከባድ መሳሪያ ለኢትዮጵያ መከላከያ ሰራዊት ማስረከብ መጀመራቸውን የሚገልጽ ዘገባ ነው ።

የተነሱ ነጥቦች

ከኢትዮጵያ ፌዴራላዊ መንግስት ጋር ለሁለት አመታት የፈጀ ጦርነት የከፈተው የትግራይ ሃይሎች በአፍሪካ ህብረት የሚመራ የሰላም ሂደት አካል የሆነውን ከባድ መሳሪያ ለብሄራዊ ጦር ሰራዊት ማስረከብ መጀመሩን ።
የተኩስ አቁም ስምምነት ዋና ማዕከል ሆኖ አገልግሎትን መልሶ ማቋቋም ሰብዓዊ እርዳታ መመለስ እና የኤርትራ ወታደሮች ከኢትዮጵያ ጦር ጋር ሲዋጉ ነገር ግን የእርቁ ተሳታፊ አለመሆናቸውን ።
ዘገባው ከላይ እንደሚያሳየው ግጭቱ በመቶ ሺዎች ለሚቆጠሩ የትግራይ ተወላጆች የረሃብ መሰል ሁኔታዎችን ፈጥሯል በሺዎች የሚቆጠሩ ሰዎችን መግደሉን እና ሚሊዮኖችን በሰሜን ኢትዮጵያ ማፈናቀሉን ።
ከክልሉ ርዕሰ መዲና መቀሌ በሰሜን ምስራቅ አቅጣጫ በ30 ኪሎ ሜትር ርቀት ላይ በምትገኘው አጉላኤ ከተማ የተካሄደው ርክክብ የሁለቱም ወገኖች አባላት እና የምስራቅ አፍሪካ የልማት በይነ መንግስታት ኢጋድ ባካተተ የክትትል ቡድን መቆጠቀጠሩን ።
በስነ ስርዓቱ ላይ የትግራይ መከላከያ ሰራዊት ተወካይ አቶ ሙሉጌታ ገብረክርስቶስ ትጥቅ የማስፈታቱ መጀመር ሰላምን ወደ ነበረበት ለመመለስ ትልቅ ሚና ይኖረዋል ማለታቸውን ።
ሰላም እንዲኖረን ከተፈለገ ለቅስቀሳ በር የሚከፍቱት ነገሮች ሊኖሩ አይገባም ብለን በማመን እየሰራን ነው ሰላም ለሁላችንም ወሳኝ ነው ሲል ሙሉጌታ በትግራይ ቲቪ መናገራቸውን ።
የኢትዮጵያ ጦር ተወካይ አቶ አለሜ ታደሰ ሁላችንም አካል አንድ ኢትዮጵያ ነን እኛም ሆንን ህወሓት ከመከላከያ ጋር በሰላም በመግባባት እና በፍቅር ተንቀሳቅሰናል ማለታችውን ።

ሊንክ https://www.reuters.com/world/africa/tigray-forces-begin-handing-over-heavy-weapons-ethi

The guardian

የቀድሞ የህወሓት ታጋዮች ለኢትዮጵያ መከላከያ ሰራዊት መሳሪያ እያስረከቡ መሆናቸውን የሚገልጽ ጽሁፍ ነው

የተነሱነጥቦች

የትግራይ ታጣቂዎች በሰሜን ኢትዮጵያ ያለውን ገዳይ ግጭት ለማስቆም ከሁለት ወራት በፊት የተፈረመው ስምምነት ቁልፍ አካል የሆነውን ከባድ መሳሪያ ማስረከብ መጀመራቸውን የአማፂው ባለስልጣን ቃል አቀባይ ማስታወቃቸውን ።
የተኩስ አቁም ስምምነት፣ የአገልግሎት መልሶ ማቋቋም፣ የሰብአዊ እርዳታ መልሶ ማቋቋም እና የኤርትራ ወታደሮች ከኢትዮጵያ ጦር ጋር ሲዋጉ ነገር ግን የእርቁ ተሳታፊ ሳይሆኑ የቀሩበት ዋነኛ ጉዳይ ተደርጎ መወሰዱን ።
እ.ኤ.አ. በህዳር 2020 ጦርነት የተካሄደው የኢትዮጵያ ጠቅላይ ሚኒስትር አብይ አህመድ ለወራት ሥልጣናቸውን ሲቃወሙ የነበሩ እና የፌደራል ወታደራዊ ካምፖችን አጠቁ በማለት የከሰሷቸውን የትግራይ መሪዎች ለማሰር ጦር ሰራዊቱን በማሰማራት እንደሆነ ነው።
ግጭቱ በመቶ ሺዎች ለሚቆጠሩ የትግራይ ተወላጆች የረሃብ ሁኔታዎችን ፈጥሯል በሺዎች የሚቆጠሩ ሰዎችን መገደላችውን እና ሚሊዮኖችን በትግራይ ክልል መፈናቀላችውን ።
ከክልሉ ርዕሰ መዲና መቀሌ በሰሜን ምስራቅ አቅጣጫ 30 ኪሎ ሜትር ርቀት ላይ በምትገኘው አጉላኤ ከተማ የተካሄደው ርክክብ የሁለቱም ወገኖች እና የምስራቅ አፍሪካ የልማት በይነ መንግስታት ኢጋድ ባካተተ የክትትል ቡድን መቆጠቀጠሩን ።
የሕዝባዊ ወያኔ ሓርነት ትግራይ ቃል አቀባይ አቶ ጌታቸው ረዳ በትዊተር ገፃቸው ረቡዕ እለት በትዊተር ገፃቸው ላይ እንደገለፁት ትግራይ ከባድ የጦር መሳሪያ ማስረከቧን ።
ይህም ርክክብ ሊሆን የቻለው የ#ፕሪቶሪያ ስምምነት ከተደረገ በኋላ መሆኑን በማስመልከት እንደሆነ ነው ።
አሁን እየተደረገ ያለው እርክክቦሽ የስምምነቱን ሙሉ ተግበራ ለማፋጠን ረጅም መንገድ እንደሚወስድ ተስፋ ማድረጋችውን ።

ሊንክ https://www.theguardian.com/world/2023/jan/11/tigray-rebels-start-handing-over-wea

Amnesty International

ሰዎች በግዳጅ መፈናቀላቸውን በሚመመለከት ከጉዳዩ ጋር በተያያዘ በእስር ላይ የሚገኙ የሰብአዊ መብት ተሟጋቾች በአስቸኳይ ከእሥር መፈታት እንዳለባቸው እንደተጠየቀ የሚተነትን ነው።

የተነሱነጥቦች

የኢትዮጵያ ባለስልጣናት ከአዲስ አበባ በስተደቡብ በሚገኝ አካባቢ በግዳጅ መፈናቀላቸውን በመዘገባችን ብቻ በእስር ላይ የሚገኙትን አራት የሰብአዊ መብት ተሟጋቾችን ያለምንም ቅድመ ሁኔታ መፍታት እና ሁሉም ክሳቸው እንዲቋረጥ መደረጉን አምነስቲ ኢንተርናሽናል ዛሬ ማስታወቁን ።
የኢትዮጵያ ሰብአዊ መብቶች ጉባኤ (ኢሰመጉ) ተቀጥረው የሚሰሩት ዳንኤል ተስፋዬ ብዙአየሁ ወንድሙ በረከት ዳንኤል እና ናሆም ሁሴን ጥር 5 ቀን ከአዲስ አበባ ደቡብ አለም ባንክ አካባቢ በግዳጅ የተፈናቀሉ ጉዳዮችን ሲመረምሩ መታሰራቸውን ።
በተጨማሪም የነዚህን ግለሰቦች ፖሊስ ሥራቸውን ለማከናወን አስፈላጊው ፈቃድ የላቸውም በሚል መክሰሱን ።
አራቱም የሰብአዊ መብት ተሟጋቾች ጥር 6 ቀን 2009 ዓ.ም ከፖሊስ ፈቃድ ውጪ የሰብአዊ መብት ክትትል አድርገዋል በሚል ክስ የተመሰረተባቸው ሲሆን ይህም በኢትዮጵያ ህግ ወንጀል እንዳልሆነ ።
መኪናቸውን የያዙት ፖሊሶችም ከድርጅታቸው የድጋፍ ደብዳቤ ሳያገኙ በግዳጅ የተፈናቀሉ ተጎጂዎችን እያነጋገሩ መሆኑን መግለጹን ።
ጥር 6 ቀን ፍርድ ቤት መቅረባቸውን ተከትሎ ፖሊስ የሰብአዊ መብት ተሟጋቾችን በእስር እንዲቆይ ፍርድ ቤቱን ጠይቆ በዋስ እንዲለቀቁ ያቀረቡትን ጥያቄ ውድቅ ማድረጉን ።
ፍርድ ቤቱ ፖሊስ የሰብአዊ መብት ተሟጋቾች ለቀጣይ መታሰራቸው ምክንያት የጣሱትን ህግ መጥቀስ ባይችልም ፖሊስ እስከ ጥር 11 ቀን ድረስ በእስር እንዲቆዩ ያቀረበውን ጥያቄ መፍቀዱን ።
እንደ ኢሰመጉ ዘገባ ፖሊስ በክልሉ የሰብአዊ መብት ምርመራ ማድረግ እንደማይፈቀድለት እና የሚፈቀደው ሰብአዊ እርዳታ ብቻ መሆኑን ለድርጅቱ መናገሩን ።

ሊንክ https://www.amnesty.org/en/latest/news/2023/01/ethiopia-human-rights-defenders/